Ήταν μια σύγκρουση δύο εκ διαμέτρου αντίθετων κόσμων. Από τη μία, το σιδηρόφραχτο, καταναγκαστικό καθεστώς της 21ης Απριλίου. Και από την άλλη, το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα, με κληρονομιά του τη νεολαία του 1-1-4 και τις κινητοποιήσεις της δεκαετίας του 60.
Ήδη από τον Μάιο του 1967 η χούντα διέλυσε με διατάγματα τις φοιτητικές οργανώσεις, ως επικίνδυνους φορείς αντίδρασης. Την ίδια τύχη είχαν ο Ρήγας Φερραίος και η Κομμουνιστική Νεολαία Ελλάδας, οι δύο σημαντικότερες αντιχουντικές κινήσεις που οργανώθηκαν τους πρώτους μήνες μετά την επιβολή της δικτατορίας. Δεκάδες μέλη τους πλήρωσαν πολύ βαρύ τίμημα, βασανιζόμενοι από τα σαδιστικά όργανα της δικτατορίας.
Από τις αρχές του 1972 ξεκινά τη δράση του το ακηδεμόνευτο αντιδικτατορικό κίνημα, χωρίς καμία διάθεση διαλόγου με τη χούντα. Ζητά εκλογές στους φοιτητικούς συλλόγους, αλλά στοχεύει ευθέως κατά του καθεστώτος. Δεν σκέφτεται ποτέ να αξιοποιήσει τη δήθεν φιλελευθεροποίηση που εξαγγέλλει ο Παπαδόπουλος.
«Το 1973 είναι η κορυφαία χρονιά διότι έχει προηγηθεί η εξέγερση της Νομικής, η κατάληψη της Νομικής τον Φεβρουάριο του 1973, όπου έχει λήξει με την είσοδο της Αστυνομίας, συλλήψεις και βασανιστήρια» τονίζει ο Τάσος Σακελλαρόπουλος, διευθυντής Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη.
Ακολουθεί στις 14 Νοεμβρίου του 1973 η κινητοποίηση στο Πολυτεχνείο και σε άλλες μεγάλες σχολές της χώρας.
Το βράδυ της Παρασκευής 16 Νοεμβρίου η χούντα επιβάλλει απαγόρευση κυκλοφορίας, αλλά τόσο μέσα, όσο και πέριξ του Πολυτεχνείου συγκεντρώνεται όλο και περισσότερος κόσμος.
«Είναι η στιγμή που μαζικοποιείται το φοιτητικό κίνημα, είναι η στιγμή που μαζικοποιείται η αντιδικτατορική αντίδραση. Καθοριστικό σαν στοιχείο είναι το γεγονός ότι δείχνει αυτήν ακριβώς την αίσθηση των ανθρώπων που πια είναι κατά τη δικτατορίας σαφώς» επισημαίνει ο κ. Σακελλαρόπουλος.
Στις 3 τα ξημερώματα του Σαββάτου το άρμα μάχης εισβάλλει στον χώρο, καταπλακώνοντας τους φοιτητές που στέκονται με γενναιότητα στην πύλη. Τουλάχιστον 24 νεκροί σε όλη τη διάρκεια της εξέγερσης, εκατοντάδες τραυματίες, περισσότερες από 2.000 συλλήψεις.
Πάθος, ένταση, ανιδιοτέλεια, συντροφικότητα, φιλία. Αυτές είναι οι λέξεις που έρχονται ακόμα σήμερα από το υποσυνείδητο στο μυαλό των πρωταγωνιστών.
Το Πολυτεχνείο ήταν η αρχή του τέλους της χούντας. Το καθεστώς Παπαδόπουλου ανατράπηκε λίγες μέρες μετά, στις 25 Νοεμβρίου, από το κίνημα του Ιωαννίδη. Η χώρα όμως, δεν θα επέστρεφε στη δημοκρατία, παρά μόνο μετά το άφρων πραξικόπημα κατά του Μακαρίου και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1974.
Πηγή: ΕΡΤ, Επιμέλεια: Πιέρρος Τζανετάκος